Collegium Physicum/ Kampus Morasko
Maria Skłodowska-Curie. Zakochana w nauce
Na wystawie Zakochana w nauce poprzez liczne fotografie, a także cytując słowa Marii Skłodowskiej-Curie i jej bliskich, przedstawiamy życie i dzieło największej polskiej Uczonej. Scenariusz wystawy powstał na podstawie książki prof. Tomasza Pospiesznego pt. Maria Skłodowska-Curie. Zakochana w nauce, która użyczyła tytułu wystawie.
Autorami wystawy są Tomasz Pospieszny i Ewelina Wajs-Baryła, którzy wspólnie od lat tworzą projekt edukacyjny Piękniejsza Strona Nauki promujący udział kobiet w tworzeniu nauk ścisłych.
Poznaj ideę wystawy
Na wystawie oddajemy głosu Uczonej i jej bliskim. Naszym zamierzeniem jest by czytelnik odkrywał i poznawał Marię Skłodowską-Curie w dużej mierze przez jej własne słowa oraz wypowiedzi jej współczesnych. Duża ilość fotografii, w większości mało znanych, dopełnia obrazu Madame Curie. Szeroko zakrojone poszukiwania ikonograficzne, a także współpraca z potomkami rodzin Skłodowskich i Curie, pozwoliły na zaprezentowanie Noblistki i osób z nią związanych w relacjach zarówno naukowych, jak i prywatnych.
Żaden z wątków biograficznych Uczonej nie został pominięty. Maria Skłodowska-Curie została sportretowana na wielu płaszczyznach i w wielu życiowych sytuacjach, przez co przestaje być poważną postacią z pomnika. W ten sposób widzimy Ją jako pilną uczennicę, dobrą córkę, zakochaną kobietę, czułą żonę, troskliwą matkę i babcię, namiętną kochankę, a także genialną uczoną. Poznając koleje losu Marii Skłodowskiej-Curie odkrywamy Jej drugie, skrzętnie ukrywane i znane tylko najbliższym oblicze: Mani, Maniusi, Marii czy Mé, jak nazywały ją córki.
Najnowsza edycja wystawy towarzyszy premierze trzeciego, poszerzonego i uzupełnionego, wydania książki Tomasza Pospiesznego pt. Maria Skłodowska-Curie. Zakochana w nauce, która ukaże się 7 listopada 2023 roku nakładem Wydawnictwa Sophia.
Naukowczynie. Pierwsze kobiece kariery uniwersyteckie w Poznaniu
Projekcja multimedialna prezentuje biografie niezwykłych kobiet. Ambitnych, odważnych i pracowitych, niebojących się wychodzić poza utarte schematy, które jako jedne z pierwszych robiły kariery uniwersyteckie, przecierając jednocześnie szlaki na uczelniach wyższych dla kolejnych pokoleń kobiet. Poświęcały się różnym dziedzinom naukowym, odnosząc w nich znaczące sukcesy. Na różnych etapach swojej kariery związane były z Uniwersytetem Poznańskim, pierwszą poznańską uczelnią wyższą.
Autorkami wystawy są prof. UAM dr hab. Iwona Chmura-Rutkowska, prof. UAM dr hab. Edyta Głowacka-Sobiech Anna Pikuła, Olga Tarczyńska-Polus.
Poznaj szczegóły wystawy
Prezentowana wystawa jest częścią większej ekspozycji, która była eksponowana w Galerii Śluza (Poznańskie Centrum Dziedzictwa) w okresie od 27 listopada 2021 roku do 3 kwietnia 2022 roku.
Wystawa prezentuje biografie jedenastu niezwykłych kobiet.
Michalina Stefanowska, Ludwika Dobrzyńska-Rybicka, Anna Gruszecka, Helena Gajewska, Eugenia Piasecka-Zeylandowa, Mieczysława Ruxerówna, Bożena Stelmachowska, Lidia Seipelt-Lawęcka, Zofia Małaczyńska-Suchcitzowa, Wisława Knapowska i Helena Szafranówna – to nazwiska, które warto poznać i zapamiętać.
Wystawa poprzez biografie bohaterek przybliżyła realia z jakimi musiały się mierzyć kobiety marzące o karierze naukowej na przełomie XIX i XX wieku oraz w 20. leciu międzywojennym. Opowiadała o stopniowym otwieraniu kolejnych europejskich i polskich uczelni dla studentek, nastawieniu społecznym wobec naukowczyń, szansach i przeszkodach, jakie musiały przezwyciężać. Pokazała też, jak rozwijały się ich kariery na poznańskim uniwersytecie w początkach jego działalności.
Historie i dorobek badaczek sprzed stu lat stać się mogą inspiracją dla współczesnych oraz potwierdzeniem, że uniwersytet jest przestrzenią, którą kobiety mogły i mogą współtworzyć na równych prawach i we wszystkich dziedzinach naukowych. Ufamy, że biografie bohaterek staną się źródłem wielu inspiracji.
Aranżacja i identyfikacja graficzna / Graphic design and arrangement: Iga Kucharska
Tłumaczenie na język angielski / Translation into English: Dorota Piwowarczyk
Produkcja / Production: Poznańskie Centrum Dziedzictwa
Współpraca:
Pasaj i geniusz. Kobiety, które zasłużyły na Nagrodę Nobla
Wystawa Pasja & Geniusz Tomasza Pospiesznego i Eweliny Wajs-Baryły to zaledwie cząstka „piękniejszej strony nauki”. Jeszcze wiele ważnych historii pozostało do odkrycia.
Pasja & Geniusz to jedenaście kobiet, które mówią o sobie, swojej pracy i swoim życiu – własnym głosem. Nie jest to kolejna wystawa biograficzna. Naszą intencją było wsłuchanie się w to, co powiedziały: Maria, Clara, Mileva, Harriet, Stefania, Lise, Marietta, Berta, Elizabeth, Ellen, Ida, Irène, Marguerite, Maria i Chien-Shiung. Oddaliśmy im głos, aby mogły nas porwać swoją pasją i geniuszem.
Rozwój nauki nie byłby możliwy bez udziału niezwykle utalentowanych, genialnych kobiet, które w niewiarygodnie trudnych czasach musiały udowadniać męskiemu światu nauki swoje racje i swoją wartość. Oczywiście bardzo często mogły realizować swoje ambicje zawodowe, ale głównie jako współpracownice mężów czy braci, asystentki i laborantki. Były „cieniami”, „niewidzialnymi współpracownicami”, „niewidzialnymi pomocnicami”.
AUTOPORTRET Z SZYFRODZIEWCZYNĄ na UAM
Podczas konferencji „Zostanę Noblistką” będzie można spotkać 7 niezwykłych bohaterek projektu CENTRUM SZYFRÓW EIGMA #SZYFRODZIEWCZYNY.
Jeśli chcesz dołączyć do kampanii Centrum Szyfrów Enigma promującej genialne „Szyfrodziewczyny” – zrób sobie z zdjęcie ze swoją bohaterką z wystawy i udostępnij je w mediach społecznościowych oznaczając hasztagiem: #szyfrodziewczyny, a jeśli zastanawiasz się kim są pozostałe postacie niezwykłych kobiet z projektu „Szyfrodziewczyny” odwiedź Centrum Szyfrów Enigma w Poznaniu lub wejdź na stronę: https://csenigma.pl/szyfrodziewczyny/o-projekcie/.
wystawa udostępniona przez Centrum Szyfrów Enigma
Poznaj szczegóły
SZYFRODZIEWCZYNY Z CENTRUM SZYFRÓW ENIGMA
Czy kobiety potrafią zmieniać świat? Czy dziewczynki w Polsce wierzą, że mogą być geniuszkami matematyki, łamać szyfry, tworzyć kody i zaawansowane programy, albo zostać pionierkami nowych technologii, od których będzie zależała przyszłość? Czy w młodym pokoleniu Polek są przyszłe badaczki, innowatorki, wynalazaczynie?
Centrum Szyfrów Enigma przedstawia projekt „Szyfrodziewczyny”, którego celem jest interpretacja i popularyzacja dziedzictwa kobiet oraz roli jaką odegrały w historii, w dziedzinie kryptologii oraz związanych z nią nauk matematycznych i nie tylko. Składająca się na projekt wystawa w formule pop-up, której fragment prezentujemy w Collegium Physicum podczas konferencji naukowej „Zostanę Noblistką. Kobiety w naukach ścisłych” oraz realizowany przez cały rok w Centrum Szyfrów Enigma program wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych, łączą popularyzację historii Polski z dziedzinami z obszaru STEM, wpisując dokonania bohaterskich „Szyfrodziewczyn” w szeroką narrację o dziejach nauk ścisłych, w tym w szczególności historii kryptologii, matematyki oraz szeroko pojętej rewolucji cyfrowej.
Głównymi postaciami wystawy są między innymi: Zofia Sokolnicka – działająca na rzecz Polski po wybuchu I wojny światowej emancypantka, emisariuszka i mistrzyni szyfrów, Hanna Malewska – wybitna polska pisarka i kierowniczka biura szyfrów zagranicznych ZWZ i AK, Wanda Modlibowska – mistrzyni szybownictwa i szyfrantka oraz Halina Ryffert – wybitna szyfrantka, po wojnie profesorka akustyki, przez siedem lat dziekanka Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii, a w latach 1962–1981 kierowniczka Katedry Akustyki na Uniwersytecie w Poznaniu i wreszcie generał Elżbieta Zawacka pseudonim „Zelma”, „Sulica”, „Zo”; absolwentka matematyki na Uniwersytecie Poznańskim, w czasie II wojny światowej emisariuszka z okupowanej Warszawy do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Jedyna kobieta wśród 316 cichociemnych. ”Zo” stała się prawdziwą legendą kurierów w okupowanej Europie. Jej najsłynniejszy rajd wiódł przez Niemcy, Austrię, Francję i Hiszpanię do Anglii. W latach 1939–1945, posługując się fałszywymi dokumentami, przekraczała granice ponad sto razy, przenosząc pieniądze, wiadomości i meldunki.
Niesamowite, historyczne dokonania Polek zaprezentowane zostały w szerokim, międzynarodowym kontekście; w otoczeniu działających na przestrzeni dziejów bohaterek z całego świata m.in. pierwszej programistki – Ady Lovelace, pierwszej damy kryptologii amerykańskiej marynarki wojennej i pogromczyni japońskich szyfrów – Agnes Meyer Driscoll, wynalazczyni komunikacji bezprzewodowej Hedy Lamarr, czy Margaret Hamilton – autorki oprogramowania do słynnej misji Apollo 11.
Kuratorka projektu „Szyfrodziewczyny”: Katarzyna Kucharska, katarzyna.kucharska@pcd.poznan.pl
ODSZUKAJ SWOJĄ BOHATERKĘ
Alice Ball, Cecilia Payne-Gaposchkin, Dorothy Hodgkin, Lise Meitner, Maria Göppert-Mayer, Nettie Steves, Rosalind Franklin, Florence Parpart, Gertrude Elion, Letitii Geer, Patricia Bath i wiele innych …
Co Wam mówią te nazwiska? Co wiecie o odkryciach tych badaczek i wynalazczyń? Ich praca zmieniła losy milionów ludzi i zrewolucjonizowała naszą wiedzę o świecie. Wiele z nich żyło w czasach, kiedy nawet najbardziej utalentowane kobiety z powodu krzywdzących stereotypów nie miały szans na edukację i pracę. Miały jednak wystarczająco dużo siły, determinacji i odwagi by przeciwstawić się uprzedzeniom, być sobą i spełniać naukowe pasje. Prawdziwe science-bohaterki!
Poznaj szczegóły akcji
Czy wiecie, że współcześni młodzi ludzie chodzący do szkoły nigdy nie przeczytają o nich w żadnym podręczniku? Możemy i chcemy to zmienić! Dlatego wszystkie osoby studiujące i pracujące na UAM zachęcamy do udziału w akcji – odszukaj swoją bohaterkę!
Zapraszamy do stylizowanej sesji zdjęciowej, która odbędzie się w urodziny Marii Skłodowskiej – Curie 7 listopada w trakcie pierwszej części konferencji “Zostanę Noblistką. Kobiety w naukach ścisłych”. Każda osoba, która w godzinach 9.30-14.30 przyjdzie do strefy relaksu w Collegium Physicum przy Audytorium Maximum będzie mogła korzystając z dostępnych na miejscu lub własnych drobnych rekwizytów wcielić się w rolę wybranej naukowczyni z przeszłości.
Zdjęcia portretowe będzie wykonywał uniwersytecki fotograf. Zapraszamy!